Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням "Чухал ашигт малтмалын стратегийг тодорхойлно" хэмээн "Уул уурхайн 7 хоног"-ийн хоймроос мэдэгдсэн. Түүний хэлэлцүүлсэн илтгэл дэх энэхүү байр суурь олон хүнд дэнслэх итгэл найдвар төрүүлэв. Тэр тусмаа чухал ашигт малтмал руу хөрөнгөө оруулсан, цаашид оруулахаар төлөвлөж буй хөрөнгө оруулагчдад төдийгүй үндэсний аж ахуйн нэгжүүдэд "хонгилын үзүүр дэх гэрэл" боллоо. Тодорхой бус ойлгомжгүй уур амьсгал ноёлсон өнөөдрийн орчин нөхцөлд ийм үг, өгүүлбэр сонсох нь мэдээж таатай.
Нүүрс, зэс, алтнаас хэтэрдэггүй бидэнд чухал ашигт малтмал гэх шинэ зовлон нэмэгдсэн. Ярих, хэлэлцэх, хэрэлдэх, маргах сэдэв цоо шинээр гарч ирсэн гэсэн үг. Экспортын орлогын дийлэнх хэсгийг бүрдүүлэх цөөн хэдэн эрдэс түүхий эдээр л төсвийн орлогоо төсөөлж, “Хуучин хүү”-гийн нэгэн адил сэтгэж суусан. Гэтэл критикал минерал гэх нэршил хүч түрэн орж, бид дахиад л улс дотроо маргаан дэгдээсэн. Нээлттэй мэтгэлцсэн, бас цэц булаалдан хэрэлдсэн. Үр дүнд нь улсаараа чухал ашигт малтмалын талаар гэнэт асар их мэдлэг мэдээлэлтэй болж, “Харвард” төгссөн нь хүртэл төөрч будилж эхэлсэн билээ.
Дэлхий нийтээрээ бидний тойрч байгаа сэдэв рүү зоригтой тэмүүлж, хөрөнгө хүч, цаг хугацааг үлэмж ихээр зарж байхад бид түүнээс түргэн холдон зайлах мэргэн ухаан эрэлхийлж байна. Виз гарах юм бол маргааш нь хамаагүй нисэхэд бэлэн АНУ, Канад, Австрали, Япон, Өмнөд Солонгос, Европын орнууд бидний хэрэлдэх сэдвээр хөгжлийн яриа зохион байгуулж байна. Улсаараа уран хортой, газрын ховор гайтай хэмээн мэтгэлцэн мэдэмхийрч байхад хойд, урд хөрш хамтдаа ирээдүйн эрчим хүчний шинэ эх үүсвэрт хөрөнгө оруулж, хамгийн ихээр тэд анхаарал хандуулж байна.
Олон улсын түвшинд чухал ашигт малтмал улс хоорондын яриа хэлэлцээний үндсэн сэдвийн нэг болж, их гүрнүүд энэ талаар нэлээд нухацтай байр суурь илэрхийллэх боллоо. Чухал ашигт малтмал дан ганц ирээдүйн стратеги төдий бус өнөөдрийн улс хоорондын уур амьсгалыг тодорхойлох хэмжээнд өндрөө авлаа. Дэлхийн топ хөрөнгө оруулагчид нүүрсний төслөөс аль эрт татгалзаж, чухал ашигт малтмал руу бооцоогоо тавьж эхэлсэн. Чухал ашигт малтмалын хайгуул эрчимжих, тогтвортой ханган нийлүүлэлт рүү үйлдвэрлэгч, бүтээгч улс орнууд хараагаа сунгаж байна.
Чухал ашигт малтмалын олборлолт, боловсруулалт, нийлүүлэлт дээр улс орнууд өөрсдийн амбицаа тодоор зарлаж, хөрөнгө оруулагчдыг эртлэн ургалах төлөвлөгөө рүү шилжсэн байна. Цэвэр эрчим хүчний төлөөх өрсөлдөөн улам ширүүсэж, чухал ашигт малтмалаа эдийн засгийн эргэлтэд оруулах, үүгээр дамжуулан байр сууриа бүс нутагтаа бэхжүүлэх, зах зээлд эртхэн хөлөө олж, хөгжлөө ахиулах, ДНБ-ий хэмжээгээ өсгөх сонирхол улс орнуудад хамгийн ихээр “асаж” байна. Чухал ашигт малтмалд олон төрлийн эрдэс түүхий эд ордог. Үүний зөвхөн ганцхан нь газрын ховор. Дан ганц ордод зориулан нээлттэй сонсгол хийх түвшинд манай улс ирсэн байна. Хүн төрөлхтөний хөгжилд химийн үелэх системийн бүх элемент хэрэгтэй болж байгаа цаг үед чухал ашигт малтмалд чухлаар хандах цаг хэдийнэ болжээ.
