Монголын эдийн засгийг тулж түшдэг эрдэс баялгийн салбарын гол тоглогчид өргөн агуулга дор жилд нэг удаа уулздаг. Өнөөдрийн сорилт, хүндрэлээ нухацтай эргэцүүлэн, шинэ нөхцөл байдалд дасан зохицох, ирэх өдрүүдэд баримтлах стратеги, замын зургаа гаргадаг. “Уул уурхайн 7 хоног” гарц шийдэл рүү чиглэдэг. Дөрөв дэх удаагийн “Уул уурхайн 7 хоног”-ийн онцлох дүрүүдийг та бүхэнд танилцуулж байна. Тогтвортой, хариуцлагатай уул уурхай дэлхийн нийтийн чиг хандлага болж, олон улсын хөрөнгө оруулагчид энэ байдлыг нэн тэргүүнд харгалзан авч үздэг боллоо. Нээлттэй, ил тод байдал салбарын оролцогч талуудын итгэлцэлд жин дарж, тэр тусмаа орон нутгийн харилцаа, нийгмийн зөвшилцөл төслүүдийг хөдөлгөх шалгуур нөхцөл болж байна. Ийм цаг үед онцлох дүрүүд онцгой үүрэг, хариуцлага хүлээж эхэллээ.
АҮЭБ-ийн сайд Г.Дамдинням
"Уул уурхайн 7 хоног"-ийн онцлох дүр бол Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Г.Дамдинням байлаа. Түүний хариуцсан, томилогдсон салбарт шийдлээ хүлээсэн олон асуулт, асуудал хамтаар оршиж байгаа. Удаан хугацааны турш яригдаж буй Ашигт малтмалын тухай хуулийн өөрчлөлтөөс эхлээд уул уурхайн бүтээгдэхүүний биржийн зохицуулалт, Алт-3 аян, АМНАТ, Үндэсний баялгийн сангийн "хувь заяа"-тай холбогдох 34 хувь болон стратегийн ордуудын талаарх Засгийн газрын байр суурь онцгой сонин үе. Чухал ашигт малтмал, геологи хайгуулын бодлого гээд нарийвчлан харвал түмэн юм бий. 100 ч хоноогүй Засгийн газар, ажлаа хүлээж аваад удаагүй салбарын сайд эрчтэй, идэвхтэй, дайчин шуурхай байгаа нь салбарынханд ихэд таалагдаж байгаа. Бүгдийг өөрчилж, бүхнийг сайн сайхан болгоно гэж тэр өндөр хүлээлт үүсгэсэнгүй. Харин салбарт нэн тулгамдаж байгаа, яаралтай шийдэх учиртай гол, гол асуудал дээр хүч тавин төвлөрч ажиллана гэлээ.
Эрдэс баялгийн салбарт Г.Дамдинням шинэ хүн биш учраас ажилтайгаа танилцах гэж хугацаа алдсангүй. Тийм болохоор асуудлаа эрэмбэлж, салбарын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэхэд түүчээлэн зүтгэнэ гэв. УИХ-д хоёронтоо сонгогдон ажиллаж байгаа түүний хувьд Ашигт малтмалын тухай хууль, Аж үйлдвэрийн тухай хууль, Газрын тосны тухай хууль болон бусад хууль, тогтоомжид нэмэлт, өөрчлөлт оруулах ажлыг эхлүүлээд байна. Тодруулбал, Ашигт малтмалын тухай хуулийг шинэчилсэн найруулгаар бус нэмэлт, өөрчлөлтөөр УИХ-д зүтгүүлэхээр зэхэж, бэлдэж буй. Хуулийн төсөлд хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгох үйл ажиллагааг эрчимжүүлж, АМНАТ-ийн үнэлгээг оновчтой тогтоох, тэр дундаа Зэсийн АМНАТ-ийн өсөн нэмэгдэх төлбөрийг олон улсын жишигт нийцүүлэх, Чухал ашигт малтмалын стратегийг тодорхойлох, Ашигт малтмал ашиглах үйл ажиллагаа явагдаж байгаа аймаг, орон нутагт АМНАТ-ийг илүү хуваарилах зэрэг саналыг нэмэлт, өөрчлөлтөөр оруулж ирэхээр зураглан төлөвлөж байна.
"Оюу Толгой" ХХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Дэйрдрэ Лингенфэлдэр
"Эрдэнэс Монгол" нэгдлийн Гүйцэтгэх захирал С.Наранцогт
Төрийн нэрийн өмнөөс үүрэг хүлээж буй "Эрдэнэс Монгол" нэгдэл уул уурхайн салбарт хамгийн том тоглогч болж хувирсан. Хэдхэн жилийн дотор үйл ажиллагаа нь улам өргөжиж, цар хүрээ нь огцом тэлсэн. Удирдах мөнгөн урсгалаас нь эхлээд эдийн засагт, төсөвт үзүүлэх нөлөө нь асар их болсон. Төрийн өмчийг үр ашигтай, зөв менежмент, сайн засаглалаар хөтлөн чиглүүлэх нь "Эрдэнэс Монгол" -ын ажил. Энэ ажлыг залж яваа хөлгийн ахлагч бол С.Наранцогт. Түүнийг эрхлэх ажил нь "Уул уурхайн 7 хоног"-ийн онцлох дүрийн эгнээнд авчирч байна. Эрдэнэт үйлдвэр, Эрдэнэс Тавантолгой ХК, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр ХХК, Багануур ХК, Шивээ Овоо ХК, Хөтөл цемент шохой, Эрдэнэс Алт зэрэг төрийн нэр дээрх бизнесийг "Эрдэнэс Монгол" дааж, бодлого, менежментээр удирдаж буй. Экспортын чиг баримжаатай нь илүү их ашигтай ажиллаж, нэгдлийнхээ нэр нүүр болж байгаа. Дөрөв дэх удаагийн "Уул уурхайн 7 хоног"-т "Эрдэнэс Монгол" нэгдэл үйлдвэрлэл, технологийн төлөвлөж буй паркуудаа танилцуулан, хөрөнгө оруулалт, хувийн хэвшлийн оролцоог чухалчлан оролцлоо. Хэд хэдэн байршилд "зоосон" паркуудаа "шатрын өрөг" дээр сойж, зарим эхэлсэн хайгуулын төслүүдээ хачир болгон түлхлээ. Тухайлбал, олон жил яригдсан Асгат төслийн геологи хайгуулын үр дүн, уг төсөл дээрх бодитой ажлууд хөрөнгө оруулагчдад ихээхэн чимэгтэй мэдээ байлаа.
Канадын уул уурхайн ассоциацийн Ерөнхийлөгч Пиеррэ Граттон
Монголын эдийн засгийн зүтгүүр салбарын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх "Уул уурхайн 7 хоног"-т олон улсын нэр хүндтэй салбарын холбоод өндөр ач холбогдол өгч оролцсон юм. Тодруулбал, “Тогтвортой уул уурхай төлөө стандарт” /TSM/-ыг боловсруулсан Канадын Уул уурхайн ассоциаци, хөрөнгө оруулалт болон экспортыг өргөжүүлэх чиглэлээр МУУҮА-тай хамтран ажиллаж буй Хятадын Уул уурхайн ассоциацийн төлөөлөл илтгэл, танилцуулга хийсэн билээ. Хамгийн холоос ирсэн зочин бол Канадын уул уурхайн ассоциацийн Ерөнхийлөгч Пиеррэ Граттон байлаа. Манай улсын хувьд уул уурхайг хөгжил болгон хувиргасан Канад улсын "Тогтвортой уул уурхайн стандарт"-ыг нэвтрүүлж, эрдэс баялгийн салбарт шинэ хэмжүүр тогтоож эхэлж байна. Энэ утгаараа "Уул уурхайн 7 хоног"-ийн онцлох дүр Пиеррэ Граттон байлаа.
МУУҮА-ийн Зөвлөлийн дарга Г.Батцэнгэл
Монголд хариуцлагатай, тогтвортой, хүртээмжтэй уул уурхайг хөгжүүлэхэд Монголын Уул уурхайн үндэсний ассоциаци /МУУҮА/ голлох манлайлыг үзүүлэн ажиллаж байна. Олон улсын жишиг стандартыг нэвтрүүлж, уул уурхайг харах олон нийтийн ойлголтыг орон нутгийн түвшинд зөв болгох, нийгэмд үнэн, бодитой мэдээллийг өгөх, ил тод, нээлттэй байдлыг чухалчлах гээд урьд өмнө байгаагүй дэвшил, өөрчлөлтүүдийг нь МУУҮА санаачиллаа. Уул уурхайн салбарт "Хариуцлагатай уул уурхайн кодекс"-ыг нэвтрүүлж, компани, орон нутаг, төр засаг, иргэний нийгэм гээд оролцогч талуудын харилцаанд томоохон дэвшилтэт алхам боллоо. "Уул уурхайн 7 хоног"-ийг салбарын яамтай хамтран дөрөв дэх жилдээ амжилттай зохион байгуулж, олон улсын түвшинд Монголын хөрөнгө оруулалтын орчин, уул уурхайн потенциал, нөөц боломжийг сурталчлан таниулав.
Өнгөрсөн жилээс үзэсгэлэнгийн хамтаар "Уул уурхайн 7 хоног" өргөжин тэлж, эрдэс баялгийн салбарын оролцогч талуудын хамтын ажиллагааны нээлттэй талбар “Mining week&Minepro” болж байна. Ханган нийлүүлэлтийн бизнес хүрээгээ тэлж, өргөжлөө. Монголын уул уурхайн салбарыг олон нийтийн анхаарлын төвд авчирдаг платформ бүрдлээ. Эдгээрийг МУУҮА-ийн баг хамт олон, Гүйцэтгэх захирал Г.Эрдэнэтуяа болон Зөвлөлийн дарга Г.Батцэнгэл нар жишиг болохуйц түвшинд гаргаж чадлаа. Уул уурхайг нийгэмд хүлээн зөвшөөрүүлж, ойлгуулахад МУУҮА ихээхэн анхаарал хандуулаад зогсохгүй уул уурхайг хариуцлагажуулахад идэвхтэй хамтын ажиллагааг өрнүүлж байна. "Ирээдүйн инженер"-үүдийг бэлтгэхэд санаа тавьж, Монголын уул уурхайн салбарт "Тогтвортой уул уурхайн төлөө стандарт" нэвтэрч, шинэ соёл, шинэ хандлага үндэслэн соёолж эхэллээ.
